یکی از شگفتیهای تحولات اخیر منطقه را باید در اجلاس اخیر اتحادیه عرب دید. جدا و مهمتر از بازگشت سوریه به این اتحادیه، بازگشت موضوع فلسطین به این برجستهترین سازمان عربی دنیا، قابل توجه بود. هرچند شاید روایت سران عرب همچنان با مطالبات و حقوق مردم فلسطین فاصله دارد، اما همینکه در بیانیه پایانی نشست جده بر «محوری بودن موضوع فلسطین در جهان عرب» تأکید میشود، نکته و رهاورد مهمی است.میدانیم که آرمان رهایی فلسطین سالهای سال یکی از اصلیترین محورهای گفتمان مسلط بر جهان عرب بود و گروههای دارای رویکرد ملیگرایی عربی، داعیهدار حمایت از مردم فلسطین به عنوان گوشهای اشغال شده از جهان عرب بودند، اما به تدریج و با خیانت برخی سران کشورهای عربی و پیوستن به طرحهای سازش، این موضوع در گفتمان حکومتهای عربی کمرنگ شد. کار به جایی رسید که ترامپ در قالب طرح موسوم به «صلح ابراهیم»، سازش را به جنوب خلیجفارس کشاند. در تمام این سالها البته ملتهای عرب راهی جدا رفته و همچنان در کنار برادران و خواهران فلسطینی خود بودند. در طول چهار دهه گذشته هرچند دولتهای عرب به آرمان فلسطین پشت کردند، اما جریانات مردمی، و بهویژه روشنفکران و فرهیختگان جهان عرب، قدس را هیچگاه فراموش نکردند.اما چه شد که دولتهای عرب که مدتی بود خود را به ندیدن حقیقتی به نام فلسطین میزدند، به ناگاه از محوری بودن آن سخن راندند؟ پاسخ را باید در موفقیت «مقاومت» جستوجو کرد. در طول سه دهه گذشته، و بهخصوص پس از آزادی جنوب لبنان، بسیاری از سیاسیون منطقه نخواستهاند واقعیتی به نام مقاومت را بپذیرند و این مقاومت بوده که در میدان خود را بر مناسبات و ترتیبات تحمیل کرده است. زمانی که جنوب لبنان آزاد شد، بسیاری از سران عرب مقهور افسا, ...ادامه مطلب